Krisi sozial, ekologiko, ekonomiko eta etiko ugarik markatutako testuinguru globalean, indartsu berpiztu dira, berriak izan gabe ere, oso gaur egungoak diruditen proposamenak.
2025eko maiatzean aita santu aukeratu zuten Leon XIV.aren (Robert Francis Prevost) aitasantutzaren lehen keinuek Jose Maria Arizmendiarrietaren pentsamenduarekin bat egitea gogorarazten digute. Arizmendiarrietak, XX. mendearen erdialdean, kooperatibismo eraldatzailea bultzatu zuen Euskal Herrian, bereziki honako puntu hauetan:
Guztion ongia, sorburuko logika
Arizmendiarrietak 60ko hamarkadan ere salatzen zuen kapitalaren inguruan bakarrik, eta ez pertsonaren inguruan, antolatutako enpresa kapitalistak ez ziela giza duintasun eskakizunei erantzuten. Horrenbestez, guztion ongiaren zerbitzura zegoen erakunde kooperatibo bat proposatu zuen. Leon XIV.ak, aita santu gisa egindako lehen etapan, gaur egungo erronka nagusietako bat ekonomia inklusiora eta justizia sozialera bideratzea dela azpimarratu du, Rerum Novarumen (Leon XIII.a) ildo nagusiei berriro helduz. Bi kasuetan, guztion ongia ez da ideal etiko bat bakarrik, bizitza instituzionalaren berri eman behar duen irizpide operatibo bat baizik.
Pertsona, parte hartzea eta lan duina
Bi ikuspegi horiek bat datoz pertsona jarduera ekonomikoaren erdigunean jartzean. Arizmendiarrietak proposatzen zuen jabetzan, kudeaketan eta emaitzetan erabateko parte hartzea izatea, enpresa kooperatiboaren oinarri gisa. Leon XIV.ak, bere pastoral ekintzan eta aita santu gisa egin dituen lehen hitzaldietan, sinodoko Eliza parte hartzaile, erantzukide eta lan munduaren errealitatearekiko sentibera defendatu du. Lana ezin da salgai bihurtu: bokazio bat da, eta duintasun modu bat.
Prestakuntza, konpromisoa eta gizarte eraldaketa
